Gastcollege Myriam Lieskamp

Maandag 9 februari staat 's middags een gastcollege van Myriam Lieskamp gepland. Zij is beleidsmedewerker bij CNV Onderwijs. Myriam Lieskamp zal ingaan op het huidige onderwijsbeleid en de huidige transitie beweging die plaats vindt. We hebben een lading aan documenten gekregen die we lezend moesten scannen. Gelukkig kende ik er vele al van. Ter voorbereiding heb ik aan de hand van de opdrachten deze bekeken.

Opdracht 1
In de analyse opdracht maken de studenten een analyse van het sectorakkoord uit hun sector in combinatie met de Lerarenagenda (2013), het Nationaal Onderwijs Akkoord (2013) en de adviezen van de Onderwijsraad (2013). Welke conclusies kunnen worden getrokken per sector? Wat valt op? Welke drie aandachtspunten haal je hier uit voor je eigen onderwijspraktijk? Waarom?

Ik vind de politieke sturing vanuit het minsterie veel te bepalend voor het onderwijs. Daarnaast is onderwijsbeleid te afhankelijk van de partijpolitieke kleur van het ministerie waardoor scholen met regels en opdrachten worden opgezadeld die veel administratieve rompslomp met zich meebrengen, om vervolgens enkele jaren later weer teruggedraaid te worden. Deze partijpolitieke willekeur is niet goed voor het onderwijsproces. Voor docenten betekent deze regeldruk werkdruk. Het gevoel van: er komt weer wat bij. Denk maar aan passend onderwijs, rekentoets, extra toelatingseisen voor hbo. Leerkrachten en docenten worden niet aangesproken op hun professionaliteit. Er wordt in de Lerarenagenda wel gesproken over autonomie van scholen, maar deze wordt volgens mij teniet gedaan door de vele controles die er zijn (wel wordt het streven van vermindering van regeldruk benoemd).

De economische kijk vanuit overheidsbeleid is mij te dominant waardoor onderwijs te veel moet aantonen dat ze effectief en (kosten)efficiënt de gewenste resultaten leveren. Te veel rendement gestuurd. Er wordt veel te veel gestuurd op kwaliteit en effectiviteit door allerlei controlemechanismes. Dit Angelsaksische model past niet meer in deze tijdsgeest. Ik ben voorstander van het Rijnlands denken dat uitgaat van onze gildecultuur. Jaap Peters stelt het vakmanschap, de menselijke maat en de collectieve kracht centraal.

We hebben de vakinhoudelijke mensen het organiseren afgenomen, en nu is het tijd dat het aan de professional wordt teruggegeven.-Jaap Peters-

Nog wat gedachtenspinsels:

• Aanwezigheidsverplichting en vestigingsprincipe belemmeren ontwikkelingen richting flexibel, online en open onderwijs.
• Geef je doordat zoveel ingezet wordt op docentprofessionalisering niet de boodschap af dat docenten nu niet professioneel zijn ...???

Mijn drie aandachtspunten:

1. De professionele ruimte voor docenten. Meer aandacht voor professionaliteit van docenten, door meer inzetten op intervisie en peer review. Meer zeggenschap geven en docenten moeten die dan ook pakken (tijd en ruimte krijgen - werkdruk verminderen).
Ook voor docenten is de motivatietheorie van Deci & Ryan van toepassing. De basis van de Zelf-Determinatie Theorie gaat uit drie psychologische basisbehoeften: competentie, relationele verbondenheid en autonomie.
Autonomie van docenten is belangrijk, maar zonder houding 'baas in eigen klas'. Deuren wijdt open.

2. Waarden en normen
Onderwijs heeft vele doelen: kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. De nadruk wordt te veel gelegd op kwalificatie, terwijl vanuit samenleving socialisatie en persoonsvorming steeds belangrijker worden: 'Bildung". Menselijke interactie is bepalend voor kwaliteit onderwijs.

3. 4C's- Communication, Collaboration, Creativity, Critical thinking
Samenwerken, verbinden en onderzoekend vermogen (nieuwsgierigheid) in een grensoverschrijdende benadering (boundary crossing).
Dit zijn vaardigheden die zowel voor studenten als docenten van groot belang zijn. Met nadrukkelijke aandacht voor ict-competenties van docenten. Niet inzetten op masterniveau voor docenten, maar op levenlangleren (bko-basiskwalificaties onderwijs), persoonlijke professionaliteit. Masterverplichting beperkt inzet van vakbekwame professionals in het beroepsonderwijs.

De twitterdiscussie tijdens deTegenlichtuitzending over onderwijs liet mij ook nadenken over de rol van de docenten ....
Wordt angst voor inspectie / accreditatie veroorzaakt door geen vertrouwen in eigen professionaliteit? Of wordt het veroorzaakt door management en leiding omdat zij geen vertrouwen hebben in professionaliteit docenten? En hoe zit het met de overheid ... hebben zij vertrouwen in opleidingen / scholen? Er bekruip mij een gevoel van een discrepantie tussen voorgenomen beleid en uitvoer.

Opdracht 2
In de eerste opdracht hebben de studenten een eerste analyse gemaakt voor hun sector. Nu wordt deze analyse verbonden met drie speerpunten: het leren in de toekomst (differentiatie), het belang van 21e vaardigheden en de betekenis hiervan voor de school en de leraren. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de eigen werkplek? Waar zitten de kansen en de bedreigingen, waar zitten mogelijkheden en belemmeringen?

Hoofdlijnenakkoord OCW - HBO-Raad (2011)

• versterking onderzoeksfunctie
• grotere onderwijsintensiteit, verbeteren docentkwaliteit
• rendement en studiesuccessen omhoog
• efficiencyverbetering, inperking onderwijsondersteuning
• samenwerking met werkveld
• internationalisering 
• zwaartepunten kennis
• flexiblisering, levenlangleren, Ad-en mastertrajecten

Ik denk dat er heel veel kansen en mogelijkheden zijn. Maar daarvoor moet je ruimte pakken en stappen zetten. Kwestie van doen.
Bedreigingen:

• regeldruk
• tijdsdruk
• weerstand tegen vernieuwingen zoals ict, intervisie

Benieuwd naar de friskijkers en dwarsdenkers binnen de MLI :)