Quest 2 Toekomstscenario

Het is nogal een opdracht: schets de toekomst in 2030. Ik ben nooit zo'n toekomstplanner. Ik zie wel wat er op mijn pad kom en handel. Gewoon doen. Ik ben wel getriggerd door wat er allemaal aan het veranderen is door technologie. Sommige SF-beelden worden zomaar waar. Een bijzondere tijd waar in we leven. Wie had 15 jaar geleden gedacht dat we nu constant online zijn met mobiele telefoons, sociale netwerken als Facebook, Twitter. Dat video zo ons leven en onderwijs zou beheersen agv YouTube? Ik niet. Misschien omdat ik daar toen ook niet zo mee bezig was. Ik zat in 2000 in de teloorgang van de bibliotheek door de opkomst van Google. Rond de eeuwwisseling dacht iedereen dat bibliotheken in 2015 niet meer zouden bestaan. Niet is minder waar, ze bestaan nog en ze worden steeds meer gewaardeerd voor het doel waarvoor zij zijn: betrouwbare content cureren.
Niets zo moeilijk als de toekomst voorspellen. Iedereen kent het filmpje uit 1998 over mensen die het nut niet inzien van een mobiele telefoon, terwijl Chriet Titulaer in 1985(!) al de mobiele telefoon voorspelde. Dus ja :)


Door middel van scenarioleren moest ik 4 toekomstscenario's voor mijn onderwijssector (hbo) schetsen die allemaal even aannemelijk zijn. Via de speculatieve methode van back-casting heb ik beschreven hoe de dingen gelopen zijn. Ik mocht hierbij alleen feiten en voorspellingen gebruiken, maar wel focussen op onzekerheden én onderbouwen mbv theorie. Daarbij moest het een beeldend communiceerbaar verhaal zijn.
Nou ...Hierbij dan ...

Op basis van trends hebben we als groep een keuze gemaakt voor 2 assen als drijvende krachten. Op basis hiervan kom ik tot de volgende 4 toekomstscenario's

Klik op de afbeelding voor de Prezi

Scenario 1 Verwonderen

Nu in 2030 zitten we in de fase van het ‘de-schooling’ (Biesta, 2015). Niet alleen hogescholen hebben monopolie op contentontwikkeling en instructie. Sinds in 2010 de Khan Academy begon met online delen van lesfragmenten via YouTube zijn er steeds meer aanbieders gekomen van leerarrangementen. Het ‘unbundeling’ van het onderwijs is doorgezet (van der Dussen & Kos, 2013). Het werkveld hecht geen waarde meer aan diploma’s, maar vinden het Persoonlijk Studie & OntwikkelDossier (PSOD) van studenten belangrijker. In het digitaal PSOD kunnen zij aantonen de nodige kennis en vaardigheden bezitten. Iedere student heeft nu een eigen persoonlijk curriculum. Het zelfgeorganiseerd leren (DIY, Do It Yourself) is de standaard geworden waarbij de verantwoordelijkheid voor het leerproces bij de lerende ligt in tegenstelling wat in 2015 gebruikelijk was. Leren is doen. Learning analytics en big data vormen de basis voor persoonlijke advisering (den Ouden, Valkenburg, & den Brok, 2014). Deze analyses worden samen met de badges verzameld in het PSOD. Unesco (Delors, 2013) benoemde de ontwikkeling van ieder individu als een fundamenteel principe, het gaat om persoons- en talentontwikkeling. Ontdekken wie je bent. Met de huidige talentprogramma’s kan met behulp van een iOS (individueel OntwikkelSysteem) je eigen dromen en krachten in kaart gebracht worden (De beelden van de film ‘Her’ uit 2013 zijn toch werkelijkheid geworden!). Tevens heeft de doorontwikkeling van de augmented technologie (in 2015 had men het nog over de Hololens en Magic Leap) er voor gezorgd dat iedere student in 2030 met behulp van hologrammen zijn eigen persoonlijke leeromgeving kan creëren waar hij of zij maar wilt.

Scenario 1 inclusief literatuurverwijzingen (pdf)

Scenario 2 Verblijven

Mensen zijn en blijven een sociaal wezen. Studenten in 2030 vinden het nog steeds belangrijk om samen te komen in de ‘living and learning villages’. In deze omgeving worden studenten uitgedaagd om zowel binnen als buiten het klaslokaal elkaar te ontmoeten. De leermiddelen zijn zoals in 2015 al verwacht (den Ouden, Valkenburg, & den Brok, 2014) gepersonaliseerd wat betekent dat ze gebaseerd zijn op ieders persoonlijk profiel van kennis, vaardigheden en interesses. Onderwijs draait allemaal om nieuwsgierigheid, ontdekken, onderzoeken en plezier hebben. Unesco (Delors, 2013) benoemde het verwerven van een ‘body of knowledge’ zo’n 20 jaar geleden al noodzakelijk om de omgeving waarin we leven te begrijpen. De verplichte (lange zomer) schoolvakanties zijn gelukkig sinds 2025 afgeschaft. Leren is alomtegenwoordig.
De ‘living and learning villages’ hebben diverse type ontmoetingsruimtes, verder geëvalueerd op het S2M-principe (Seats to meet), en zijn 24/7 - 365 dagen per jaar toegankelijk. Sinds in 2014 het Manifest MakerOnderwijs in de Tweede Kamer is aangeboden zijn veel van deze uitgangspunten in het huidige onderwijs terug te vinden. In de Makerspaces (gebaseerd op de FabLabs) kunnen studenten samen problemen oplossen en tips met elkaar delen en verkennen. Creativiteit, ontwerpen en ontwikkelen met behulp van 3D technieken en robots staan hier centraal. Deze ontwikkeling werd in het Horizon Report 2015 (Johnson, Adams Becker, Estrada, & Freeman, 2015) benoemd als een trend voor de middellange termijn (2 tot 3 jaar). Het heeft nog wat jaren geduurd, maar het leren door samen te maken is niet meer weg te denken uit het onderwijs in 2030. De huidige stand van zaken met betrekking tot wearable technology en internet of things is ondenkbaar veranderd tov 2015 (Johnson et al., 2015). Nu kunnen we met onze slimme sieraden (brillen, ringen, armbanden, horloges) en aan elkaars kleding zien of we elkaar willen ontmoeten, waar en of we samen aan bepaalde leerdoelen willen werken.

Scenario 2 inclusief literatuurverwijzingen (pdf)

Scenario 3 Verdiepen

Het hoger beroepsonderwijs draait in 2030 om kennis en vaardigheden die het werkveld heden ten dage nodig heeft. Het learning to do zoals Unesco dat zo’n 20 jaar geleden noemde (Delors, 2013). Sinds 15 jaar heeft het Rijnlands denken ook meer wortels in het politieke landschap gekregen (Wiardi Beckman Stichting, 2013). De uitgangspunten vertrouwen, vakmanschap en verantwoordelijkheid zijn ook doorgevoerd in het onderwijs. Het sturen op kwaliteit en effectiviteit door allerlei overheidscontroles is onder invloed van Biesta (2015) sinds 5 jaar afgeschaft. Geen accreditatiecommissies meer! De docenten hebben inmiddels al zo’n 10 jaar een sterke beroepsvereniging die zelf hun onderwijskwaliteit op peil houdt. Het meester-gezel principe is weer teruggebracht in het beroepsonderwijs. De vervlechting van onderwijs en werken waarin de roadmap Leren in Eindhoven 2030 (den Ouden, Valkenburg, & den Brok, 2014) melding van werd gemaakt, is realiteit geworden. Studenten hebben al dan niet met behulp van videoconferencing veelvuldig contact met het werkveld. En doordat we nu dynamische roosters hebben (den Ouden et al., 2014) worden de leerervaring van studenten op het juiste moment ingepland in het werkveld. Tevens worden authentieke taken uit de beroepspraktijk in simulatieomgevingen. Deze Virtual Reality is nauwelijks van echt te onderscheiden. Doordat docenten ook regelmatig in contact staan met het werkveld kan het curriculum continue aangepast worden aan de behoefte in het werkveld. Het werkveld vraagt op haar beurt het onderwijs om vernieuwingen die getoetst en ingezet kan worden in de praktijk. In deze professionele leergemeenschap waarbij fysieke ontmoeting en interactie tussen docenten en studenten onveranderd als waardevol wordt gezien, worden kennis en ervaring open gedeeld en is beoordelen een doorlopend proces om studenten de gewilde professional te laten worden (Sluijsmans, 2013). 

Scenario 3 inclusief literatuurverwijzingen (pdf)

Scenario 4 Verbinden

De opkomst van MOOC’s (Massive Open Online Courses) rond 2010 zijn disruptive gebleken voor het huidig hoger beroepsonderwijs. Het onderwijs wordt in 2030 open en online aangeboden (van der Dussen & Kos, 2013). Met behulp van de huidige technologie is het mogelijk het onderwijs flexibel met behoud van ouderwetse kwaliteit te accrediteren. Door slim gebruik te maken van big data is studentvoortgang goed te monitoren en kunnen we als onderwijsinstelling de studenten goed ondersteunen. Het onderwijs is contentgebaseerd waarin docenten de lesstof aanbieden via een serie van korte instructies (tekst, video, virtual reality). Studenten worden ook uitgedaagd met interactief lesmateriaal waarin game-elementen in zijn verwerkt. De lesstof wordt adaptief aangeboden, een trend die in het Horizon Report uit 2015 al werd voorzien (Johnson, Adams Becker, Estrada, & Freeman, 2015). Door dit just-in-time onderwijs zijn de leerresultaten beter dan 15 jaar geleden. Het motiveert studenten beter doordat zij autonomie ervaren (Deci, Vallerand, Pelletier, & Ryan, 1991). Na de individuele opdrachten maken studenten een toets, bij goed resultaat kunnen zij verder naar het volgende onderdeel van het curriculum. Het belangrijkste leerproces vindt plaats de netwerken die rondom het onderwijs zijn gevormd. In deze learning communities worden studenten uitgedaagd om samen met docenten en professionals uit het werkveld naast de gezamenlijke doelen hun eigen leerdoelen te realiseren. Unesco (Delors, 2013) gaf zo’n 20 jaar geleden al aan dat social learning de belangrijkste pijler is van ons onderwijs. Leren is fundamenteel sociaal en bestaat uit samenwerking, relaties, participatie en communicatie (Illeris, 2010). In onze huidige netwerksamenleving draait het om co-creatie. De tools die we nu hebben zoals augmented reality stelt ons in staat het gevoel te geven dat we fysiek in een omgeving zitten, terwijl dat niet echt zo is. De visie uit de roadmap Leren in Eindhoven 2030 (den Ouden, Valkenburg, & den Brok, 2014) is realiteit geworden: met behulp van interactieve toetsvormen en door te toetsen met behulp van communities valideren we kennis. 

Scenario 4 inclusief literatuurverwijzingen (pdf)

Als laatste opdracht moet ik mijn leerteam een scenario adviseren. Lastig. Ik heb uiterste beschreven en ik denk dat de kracht voor de toekomst in de combinatie van deze scenario's zit. In elk scenario zitten elementen over verkennen, verwerken en veranderen. Mijn voorzichtige conclusie is dan dat we de drijvende krachten niet goed gekozen hebben omdat het onderwijs volgens mij een combinatie gaat worden van het gezamenlijk verantwoordelijk zijn van het leerproces en dat het zowel plaats gaat vinden in fysieke en online ontmoetingen.

En dit allemaal gedaan in een studiebelasting van 8 uur? Nou niet echt ... In het verzamelen van informatie voor deze quest, bloggen over #onderwijs2032 zaten al heel wat uurtjes. Volgens mij heb ik de info uit het gastcollege van Myriam Lieskamp zelfs nog niet verwerkt in mijn scenario's. Ach wel tussen de regels door ;). Wel leuk om mee bezig te zijn.